Οδηγίες για ένα σωστό Backup: Πώς να προστατεύσετε τα δεδομένα σας

Η απώλεια δεδομένων αποτελεί μία σοβαρή απειλή, ανεξάρτητα από το αν αφορά έναν server, μια ιστοσελίδα, έναν προσωπικό υπολογιστή ή ένα κινητό τηλέφωνο. Επαγγελματίες, όπως δικηγόροι, γιατροί και συμβολαιογράφοι, διαχειρίζονται ευαίσθητες πληροφορίες πελατών, ενώ οι ερασιτέχνες χρήστες κινδυνεύουν να χάσουν πολύτιμα προσωπικά δεδομένα, όπως φωτογραφίες και έγγραφα. Οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν τεχνικές βλάβες, κακόβουλο λογισμικό και ανθρώπινα λάθη.

Σήμερα, η τεχνολογία προσφέρει εύκολες και οικονομικές λύσεις για δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας. Οι USB συσκευές υψηλής χωρητικότητας, που φτάνουν έως και 1 TB, είναι πλέον τόσο μικρές ώστε χωρούν ακόμη και σε ένα πορτοφόλι, καθιστώντας τες ιδανικές για αποθήκευση σημαντικών αρχείων. Παράλληλα, οι cloud υπηρεσίες προσφέρουν ασφαλή και αξιόπιστη αποθήκευση δεδομένων.

Για ιστοσελίδες και servers, η τακτική δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας είναι ζωτικής σημασίας. Εργαλεία όπως το cPanel και αυτοματοποιημένα scripts διευκολύνουν τη διαδικασία δημιουργίας backup για αρχεία και βάσεις δεδομένων, ενώ η αποθήκευση αντιγράφων σε εξωτερικές τοποθεσίες ή στο cloud εξασφαλίζει την προστασία των δεδομένων ακόμη και σε περιπτώσεις βλάβης του εξοπλισμού.

Ένα σωστό backup δεν αποτελεί απλώς προαιρετική επιλογή, αλλά απαραίτητη προϋπόθεση για τη διατήρηση της ακεραιότητας και της διαθεσιμότητας των δεδομένων. Είτε είστε διαχειριστής server, επαγγελματίας είτε ιδιώτης, η εφαρμογή μιας σταθερής στρατηγικής backup μπορεί να σας προστατεύσει από ανεπανόρθωτες απώλειες.

α) Προσωπικός υπολογιστής (PC, Desktop / Laptop κλπ) - Σημαντικά αρχεία

Για τη δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας (backup) των σημαντικών αρχείων και φακέλων του υπολογιστή σας, μπορείτε να ακολουθήσετε τα εξής βήματα:

Δημιουργήστε έναν συγκεκριμένο φάκελο στον δίσκο του υπολογιστή σας, όπου θα αποθηκεύετε μέσα εκεί όλα τα σημαντικά σας αρχεία και φακέλους. Μπορείτε να του δώσετε ένα χαρακτηριστικό όνομα, π.χ., kostas01, ώστε να τα έχετε συγκεντρωμένα και οργανωμένα για ευκολότερο backup.

Μέσα στον φάκελο kostas01, μπορείτε είτε να δημιουργήσετε νέους υποφακέλους για την οργάνωση των αρχείων σας και να αποθηκεύετε αρχεία απευθείας μέσα σε αυτούς, είτε να αντιγράψετε επίσης ήδη υπάρχοντες φακέλους από το σύστημά σας, όπως για παράδειγμα:

Τα Έγγραφά μου (Documents)
Επιφάνεια εργασίας (Desktop)
Εικόνες (Pictures)
Λήψεις (Downloads)
(...ή οποιουσδήποτε άλλους φακέλους του συστήματός σας θεωρείτε εσείς σημαντικούς).

2. Συμπιέστε τον φάκελο kostas01 σε αρχείο RAR με κωδικό

Χρησιμοποιήστε ένα πρόγραμμα όπως το WinRAR για να συμπιέσετε τον φάκελο kostas01 μαζί με τα περιεχόμενά του σε ένα ασφαλές αρχείο .rar, το οποίο μετά σκοπεύετε να αποθηκεύσετε στο USB.

Κατά την εκτέλεση του προγράμματος συμπίεσης WinRAR, πρωτού δηλ. ξεκινήσετε τη διαδικασία συμπίεσης όλων των αρχείων σε ένα συμπιεσμένο αρχείο, επιλέξτε την επιλογή "Set password...". Έτσι, αν κάποιος αποκτήσει το αρχείο σας ή αν χάσετε το USB, δεν θα μπορεί να το ανοίξει χωρίς τον σωστό κωδικό --σε καμία περίπτωση.

Γενικά, ο κωδικός που ορίσατε στο αρχείο RAR θεωρείται απαραβίαστος με την τρέχουσα τεχνολογία. Συνεπώς, φροντίστε να μην τον ξεχάσετε, καθώς δεν υπάρχει κανένας τρόπος να τον ανακτήσετε, ειδικά αν περιέχει 12 ή περισσότερους χαρακτήρες και αριθμούς. Ως αποτέλεσμα, το αρχείο δεν θα μπορεί να αποσυμπιεστεί με κανέναν τρόπο – ούτε στο μεγαλύτερο εργαστήριο ανάκτησης δεδομένων αν το πάτε στην Αμερική, ούτε καν με τους υπερυπολογιστές του CERN. (Όπως λέμε στην αργκό των τεχνικών υπολογιστών, θα είναι "καμένο" ..κοινώς άχρηστο).

Και φυσικά, μην γράψετε τον κωδικό αποσυμπίεσης που ορίσατε σε κάποιο αρχείο κειμένου στο ίδιο USB, γιατί τότε... απλά ακυρώνετε όλη την ασφάλεια! -- Εικόνες ↓
 

Κατά τη γνώμη μου, αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να κρατάει κανείς ασφαλή backup των σημαντικών του αρχείων. Αρχικά, δημιουργεί ένα συμπιεσμένο αρχείο (π.χ. kostas01.rar ) και στη συνέχεια το αποθηκεύει όπου τον βολεύει: σε ένα USB flash drive, σε μια cloud υπηρεσία όπως το Google Drive ή το Dropbox, σε μια microSD στο κινητό, σε έναν εξωτερικό σκληρό δίσκο, ή ακόμα και να το στείλει αν θέλει σε κάποιον φίλο ή φίλους του για φύλαξη!

Το μεγάλο πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι η ασφάλεια που προσφέρει. Το WinRAR χρησιμοποιεί κρυπτογράφηση AES-256, που είναι εξαιρετικά ισχυρή. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμα κι αν κάποιος χάσει το USB του ή αν αυτό κλαπεί, κανείς δεν μπορεί να ανοίξει τα αρχεία χωρίς τον σωστό κωδικό.

Επιπλέον, είναι μια ευέλικτη και εύκολη λύση. Μπορείς να έχεις αντίγραφα σε διαφορετικές τοποθεσίες, οπότε ακόμα κι αν χαλάσει ο υπολογιστής ή ο δίσκος σου, τα δεδομένα σου παραμένουν ασφαλή. Βέβαια, το πιο σημαντικό είναι να μην ξεχάσεις τον κωδικό συμπίεσης, γιατί αν συμβεί αυτό, δεν υπάρχει τρόπος να ανακτήσεις τα αρχεία.

Για ακόμα μεγαλύτερη ασφάλεια, η καλύτερη πρακτική, πάντως, είναι να έχεις τουλάχιστον ένα τοπικό αντίγραφο και ένα αντίγραφο στο cloud, ώστε να είσαι καλυμμένος σε κάθε περίπτωση.

Προσωπικά, ακολουθώ αυτή τη μέθοδο εδώ και χρόνια και τη συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όποιον θέλει να προστατεύσει τα σημαντικά αρχεία του -Ακολουθήστε την κι εσείς, για να μην βρεθείτε μια μέρα να ψάχνετε backup όταν πάθει ζημιά ο υπολογιστής σας ..και τραβάτε τα μαλλιά σας!
...
...
Ρωτήσαμε και το ChatGPT – Δείτε τι απάντησε!

Ο χρόνος που θα χρειαζόταν για να σπάσει ένας πολύπλοκος κωδικός σε ένα αρχείο RAR εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το μήκος του, τη σύνθεσή του και τον αλγόριθμο κρυπτογράφησης που χρησιμοποιείται.

Αν υποθέσουμε ότι ο κωδικός έχει μήκος 31 χαρακτήρες και περιλαμβάνει κεφαλαία και πεζά γράμματα, αριθμούς, ειδικούς χαρακτήρες και ελληνικά γράμματα, τότε το σύνολο των πιθανών χαρακτήρων είναι περίπου 100. Αυτό σημαίνει ότι οι πιθανοί συνδυασμοί του κωδικού είναι 100^31, δηλαδή περίπου 10^62 διαφορετικοί κωδικοί.

Για να εκτιμήσουμε το χρόνο που απαιτείται για το σπάσιμο του κωδικού με μέθοδο brute force, λαμβάνουμε υπόψη ότι οι πιο σύγχρονοι υπολογιστές ή δίκτυα υπολογιστών μπορούν να δοκιμάσουν περίπου 10^18 κωδικούς το δευτερόλεπτο. Έτσι, ο συνολικός χρόνος σε δευτερόλεπτα θα είναι:

10^62 / 10^18 = 10^44 δευτερόλεπτα.

Για να μετατρέψουμε αυτόν τον αριθμό σε έτη, γνωρίζουμε ότι ένα έτος έχει περίπου 31.5 εκατομμύρια δευτερόλεπτα (3.15 × 10^7). Επομένως:

10^44 / (3.15 × 10^7) ≈ 3.17 × 10^36 έτη.

Για σύγκριση, η ηλικία του σύμπαντος είναι περίπου 13.8 δισεκατομμύρια έτη (1.38 × 10^10 έτη), κάτι που σημαίνει ότι ο απαιτούμενος χρόνος για να σπάσει ο κωδικός είναι ασύγκριτα μεγαλύτερος από την ηλικία του σύμπαντος.

Συμπέρασμα:
Με την τρέχουσα τεχνολογία, το brute force για το σπάσιμο ενός τέτοιου κωδικού είναι πρακτικά αδύνατο.

β) Προσωπικός υπολογιστής - Πλήρη Αντίγραφα & Clone Δίσκου - System Backup, OS & Disk Images, Full Duplications

Όταν μιλάμε για προστασία των δεδομένων μας, πολλές φορές το (α) απλό backup των σημαντικών αρχείων δεν είναι αρκετό. Πώς θα ήταν αν χάναμε ολόκληρο το σύστημα του υπολογιστή μας – το λειτουργικό σύστημα, τις εφαρμογές που χρησιμοποιούμε και τις ρυθμίσεις που έχουμε ρυθμίσει με κόπο; Εδώ έρχεται το πλήρες backup ή το cloning του δίσκου.

Η βασική διαφορά με το «απλό» backup που αφορά μόνο τα σημαντικά αρχεία (έγγραφα, φωτογραφίες, βίντεο κ.λπ.) είναι ότι το πλήρες backup τα περιλαμβάνει όλα, όπως: Το λειτουργικό σύστημα (Windows, Linux, macOS κλπ.), τα προγράμματα που έχεις εγκαταστήσει και τις ρυθμίσεις του συστήματός σου. Ουσιαστικά, κάνεις ένα «καρμπόν» του υπολογιστή σου.

Το full disk backup είναι μια εξαιρετική επιλογή όταν θες να έχεις την ασφάλεια ότι σε περίπτωση προβλήματος με τον υπολογιστή σου, θα μπορέσεις να τον επαναφέρεις ακριβώς στην ίδια κατάσταση που ήταν πριν. Όλα τα προγράμματα, τα δεδομένα και οι ρυθμίσεις σου θα είναι εκεί, χωρίς να χρειάζεται να τα εγκαταστήσεις ξανά. Σκέψου το σαν να φτιάχνεις ένα "αντίγραφο ασφαλείας" του όλου συστήματος του υπολογιστή σου, όχι μόνο κάποιων αρχείων.

Είναι πολύ χρήσιμο αν για παράδειγμα, θέλεις να αναβαθμίσεις τον σκληρό δίσκο του υπολογιστή σου ή αν φοβάσαι ότι μπορεί να προκύψει κάποιο τεχνικό πρόβλημα με τον δίσκο ή αν μπει κάποιος καταστροφικός ιός και χάσεις όλα τα δεδομένα σου. Με ένα πλήρες backup, το μόνο που θα χρειαστεί να κάνεις είναι να επαναφέρεις το σύστημά σου ακριβώς όπως ήταν τη στιγμή που έκανες το full backup, χωρίς να χάσεις τίποτα από τα δεδομένα, τις εφαρμογές και τις ρυθμίσεις σου ..Και το κυριότερο: Χωρίς να χάσεις χρόνο με επανεγκαταστάσεις!

Για να το κάνεις αυτό, μπορείς να χρησιμοποιήσεις διάφορα εργαλεία, ανάλογα με τις ανάγκες σου και τι θέλεις να πετύχεις. Αν ψάχνεις για δωρεάν λύσεις, μπορείς να στραφείς σε εργαλεία ανοιχτού κώδικα, όπως το Clonezilla , το οποίο είναι πολύ δυνατό για κλωνοποίηση δίσκων και δημιουργία εικόνας. Επίσης, το Redo Rescue είναι φιλικό και εύχρηστο, ιδανικό για full backup χωρίς να χρειάζεται εγκατάσταση, ενώ το Rescuezilla είναι ουσιαστικά μια πιο απλή και καθαρή εκδοχή του Clonezilla, που βοηθάει αν θέλεις κάτι πιο straight-to-the-point.

Αν τώρα θέλεις κάτι πιο προηγμένο, τα εμπορικά εργαλεία όπως το AOMEI Backupper , το Macrium Reflect και το Acronis True Image προσφέρουν περισσότερες δυνατότητες, όπως προγραμματισμένα backup, προστασία από ransomware και άλλες χρήσιμες λειτουργίες για να αισθάνεσαι πιο ασφαλής. Με οποιοδήποτε από αυτά τα εργαλεία, μπορείς να κρατήσεις ένα πλήρες αντίγραφο του δίσκου σου σε έναν εξωτερικό σκληρό δίσκο—είτε SSD, είτε NVMe, είτε ακόμα και σε ένα USB υψηλής χωρητικότητας. Αν προτιμάς, μπορείς να το ανεβάσεις και σε cloud storage, ώστε να το έχεις διαθέσιμο όποτε το χρειαστείς. Έτσι, αν κάτι πάει στραβά, θα μπορείς να επαναφέρεις εύκολα το σύστημά σου χωρίς άγχος.

...

Το πρώτο είδος backup (α), δηλαδή η συμπίεση & αποθήκευση σημαντικών αρχείων, είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία των δεδομένων που είναι προσωπικά και κρίσιμα, όπως έγγραφα, φωτογραφίες, βίντεο, και άλλα αρχεία που έχουν αξία για τον χρήστη. Αυτός ο τύπος backup εστιάζει μόνο σε συγκεκριμένα δεδομένα του υπολογιστή και παρέχει προστασία σε περίπτωση καταστροφής ή απώλειας των αρχείων αυτών. Η διαδικασία αυτή απαιτεί συνήθως λιγότερο αποθηκευτικό χώρο, καθώς αφορά μόνο τα σημαντικά αρχεία και όχι ολόκληρο το λειτουργικό σύστημα ή τα προγράμματα του υπολογιστή.

Από την άλλη, το δεύτερο (β) είδος backup, που αφορά τα πλήρη αντίγραφα του συστήματος (system backup), περιλαμβάνει την αποθήκευση όχι μόνο των δεδομένων αλλά και του λειτουργικού συστήματος, των εφαρμογών, των ρυθμίσεων και του ίδιου του σκληρού δίσκου, ακριβώς όπως ήταν την ώρα της δημιουργίας του backup. Αυτό το backup παρέχει τη δυνατότητα πλήρους αποκατάστασης του υπολογιστή σε περίπτωση καταστροφής, χωρίς να απαιτείται η εκ νέου εγκατάσταση του λειτουργικού συστήματος ή των προγραμμάτων. Ωστόσο, απαιτεί σημαντικά περισσότερα gigabyte αποθηκευτικού χώρου, καθώς «συλλαμβάνει» όλο το περιβάλλον του υπολογιστή και όχι μόνο τα δεδομένα, καθώς και περισσότερο χρόνο για την ολοκλήρωση της διαδικασίας.

Ακόμα κι αν η ζημιά στο hardware είναι τόσο σοβαρή που ο υπολογιστής δεν μπορεί να επισκευαστεί, το image του full backup μπορεί να γίνει mount σε άλλο σύστημα ή υπολογιστή, επιτρέποντάς μας ουσιαστικά να εξαγάγουμε οποιαδήποτε αρχεία, δεδομένα ή ρυθμίσεις χρειαζόμαστε, ακόμα και αρχεία που μπορεί να είχαμε ξεχάσει ότι υπήρχαν!

Η δημιουργία ενός πλήρους backup του συστήματος δεν αναιρεί την ανάγκη για backup των σημαντικών αρχείων. Κάθε τύπος backup καλύπτει διαφορετική ανάγκη: το πρώτο (α) backup επικεντρώνεται στην ασφάλεια των κρισίμων αρχείων, ενώ το δεύτερο εξασφαλίζει ότι όλο το σύστημα του υπολογιστή μπορεί να αποκατασταθεί στην ίδια του κατάσταση μετά από κάποια σοβαρή βλάβη. Τα δύο αυτά είδη backup καλό είναι να πραγματοποιούνται συνδυαστικά για να προσφέρουν ολοκληρωμένη προστασία και να διασφαλίσουν ότι τόσο τα δεδομένα όσο και το σύστημα είναι ασφαλή και ανακτήσιμα, εφόσον χρειαστεί. Αν και το πλήρες backup απαιτεί περισσότερο χώρο και χρόνο για να ολοκληρωθεί, παρέχει μια πιο ολοκληρωμένη ασφάλεια σε περίπτωση καταστροφής του υπολογιστή.

...

Σημ: Το AOMEI Backupper χρησιμοποιεί τον ίδιο τύπο κρυπτογράφησης κωδικού με το WinRAR, δηλαδή AES-256, που προσφέρει εξαιρετική ασφάλεια για τα δεδομένα σας.

Αυτό σημαίνει, όμως, ότι αν ξεχάσετε τον κωδικό πρόσβασης, δεν υπάρχει τρόπος να ανακτήσετε τα αρχεία σας, αφού η κρυπτογράφηση είναι πολύ ισχυρή. Γι’ αυτό, φροντίστε να επιλέξετε έναν καλό κωδικό (όπως είπαμε και πριν), με τουλάχιστον 12 χαρακτήρες, που να περιέχει κεφαλαία και πεζά γράμματα, μερικούς αριθμούς και λίγους ειδικούς χαρακτήρες. Επίσης, είναι σημαντικό να τον κρατάτε αποθηκευμένο κάπου με ασφάλεια, και όχι στο ίδιο μέσο όπου έγινε το backup.

Η κρυπτογράφηση AES-256 σας προσφέρει υψηλή προστασία, αρκεί ο κωδικός σας να είναι δυνατός και να τον φυλάτε σωστά.
...

γ) Ψυχρή αποθήκευση βαθιάς ψύξης: Υπερσυμπιεσμένα Backup για αρχεία που δεν χρειάζεσαι τώρα, άλλα ίσως σου φανούν χρήσιμα στο μέλλον

Υπάρχουν αρχεία που μπορεί να μη χρειαστούμε άμεσα ή να πιστεύουμε ότι είναι άχρηστα, αλλά καλό είναι να τα κρατήσουμε. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν για παράδειγμα, παλιές φωτογραφίες, σχέδια, έγγραφα, media, παλιά αντίγραφα ιστοσελίδων (που δεν είναι πλέον ενεργές), παλαιότερες εκδόσεις λογισμικού (για λόγους συμβατότητας), full backup images συστημάτων, αρχεία ρυθμίσεων, παλιά τιμολόγια/παραστατικά, ακόμα και αρχεία καταγραφής δραστηριοτήτων (logs) για τεχνική ανάλυση ή νομικούς λόγους, κοκ.

Ωστόσο, τι γίνεται όταν δεν είμαστε σίγουροι αν θα τα χρειαστούμε ποτέ; Αν υπάρχει έστω και μια μικρή πιθανότητα να φανούν χρήσιμα, τότε αξίζει να τα διατηρήσουμε – αλλά με τον πιο αποδοτικό τρόπο! Μπορούμε να τα υπερσυμπιέσουμε ώστε να καταλαμβάνουν ελάχιστο χώρο, υιοθετώντας μια προσέγγιση που αποκαλώ εγώ ως -Κρυοστατικό Backup, όπου τα δεδομένα αποθηκεύονται σε μια μορφή που απαιτεί περισσότερο χρόνο για τη διαδικασία δημιουργίας backup και συμπίεσης, καθώς και για ανάκτηση, αλλά μειώνει δραστικά τον όγκο τους..

Προσφέρει αρκετά πλεονεκτήματα, με κυριότερο την εξοικονόμηση χώρου, καθώς τα υπερσυμπιεσμένα αρχεία καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο στον αποθηκευτικό μέσο, επιτρέποντας μεγαλύτερη ελεύθερη χωρητικότητα. Επίσης, συμβάλλει στη μείωση του κόστους, καθώς λιγότερα gigabytes δεδομένων σημαίνουν λιγότερη ανάγκη για δίσκους, USB ή cloud storage. Επιπλέον, παρέχει τη δυνατότητα διατήρησης δεδομένων για απεριόριστο διάστημα, ώστε ό,τι χρειαστείς στο μέλλον, να είναι εκεί, έτοιμο προς ανάκτηση.

Βεβαίως, υπάρχουν και κάποια μειονεκτήματα. Η διαδικασία αποκατάστασης των δεδομένων αυτών είναι αισθητά πιο αργή, καθώς τα αρχεία πρέπει πρώτα να αποσυμπιεστούν, γεγονός που απαιτεί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα λόγω του υψηλότερου φόρτου επεξεργασίας των υπερσυμπιεσμένων αρχείων. Επίσης, δεν είναι η καλύτερη λύση για αρχεία που χρησιμοποιούνται συχνά, καθώς δεν είναι άμεσα διαθέσιμα λόγω αυτής της καθυστέρησης. Παρόλα αυτά, με την πρόοδο της τεχνολογίας και τη συνεχιζόμενη βελτίωση των επεξεργαστών και των GPU, η αποσυμπίεση των συγκεκριμένων αρχείων θα γίνεται ολοένα και ταχύτερη, αν και όταν ποτέ χρειαστούν.

Συμπερασματικά, η ψυχρή αποθήκευση βαθιάς ψύξης είναι η ιδανική λύση για δεδομένα που είτε πιστεύεις ότι ίσως να μην χρειαστείς ποτέ, είτε δεν είσαι 100% σίγουρος αν θα τα χρειαστείς, αλλά αν τελικά τα χρειαστείς, θα είναι εκεί. Αν και η πρόσβαση σε αυτά απαιτεί λίγη αναμονή… τουλάχιστον δεν θα μετανιώσεις που τα κράτησες!

-Πάμε να δούμε πως-

..συνεχίζεται